به گزارش سرویس بین‌الملل خبرگزاری حوزه، در هفته‌های اخیر افغانستان بار دیگر شاهد تغییر قدرت و از دست دادن امنیت نسبی که در این ۲۰ سال به دست آورده بود است، شهرها و استان‌های افغانستان یکی پس از دیگری در اختیار طالبان قرار می‌گیرد و دولت مستعمره افغانستان که با حمایت آمریکا به روی کار آمده است با تحویل این شهرها به گروه طالبان، بار دیگر تاریکی را به مردم افغانستان تقدیم می‌کند.
دراین‌باره خبرنگار حوزه در مشهد، به سراغ یکی از فعالان رسانه‌ای افغانستان و رئیس مرکز فعالیت‌های فرهنگی اجتماعی تبیان در افغانستان و رئیس خبرگزاری غیردولتی صدای افغان (آوا) رفته است و با او گفتگوی اختصاصی درباره حضور مجدد طالبان و روی کار آمدن آن‌ها در افغانستان انجام داده است.
در ادامه، گفتگو با حجت‌الاسلام‌والمسلمین سید عیسی حسینی مزاری را می‌خوانیم:
*درباره گروه طالبان و ماهیت گروه توضیح دهید؟
گروه طالبان حضور و بروز آن، در سال ۱۳۷۳ شمسی بود که از مرز پاکستان وارد افغانستان و اطراف قندهار شدند و سپس این شهر را تصرف کردند.
به همین ترتیب به خاطر مشکلات جنگ داخلی در آن دوران و معضلات متعدد با استفاده از این شرایط پیشروی کردند و تا سال ۷۵ کابل را تصرف کردند و در سال ۷۷ در شمال افغانستان ولایت بلخ را گرفتند و به مدت ۵ سال در این کشور حکمرانی کردند.
اواسط سال ۸۰ به‌هرحال با میدان‌داری جبهه مقاومت و حمایت آمریکایی‌ها طالبان سقوط می‌کند و حکومت انتقالی با حضور حامدکرزی در افغانستان تأسیس می‌شود.
در رابطه با طالبان دیدگاه خودشان این است که درمجموع مجاهدی هستند که برای مبارزه با فساد و ناامنی شکل گرفتند و با استفاده از همین شعار هم در افغانستان مسلط شدند.
گروه طالبان مطابق برنامه‌های آمریکا در افغانستان عمل می‌کند
بی‌نظیربوتو نخست‌وزیر وقت پاکستان در آن زمان اعتراف می‌کند، با حمایت آمریکا، طرح انگلیس و پول عربستان و اجرای پاکستان گروه طالبان ایجاد می‌شود و مأموریت پیدا می‌کند که در افغانستان مطابق طرح و برنامه آمریکا عمل کنند.
کارشناسان مسائل سیاسی در داخل افغانستان، مانند کارشناسان سیاسی منطقه، درباره طالبان یک دیدگاه مشترک دارند که طالبان یک گروه تأسیس‌شده از طرف بیگانگان است و تصمیمی برای حاکمیت در افغانستان ندارند. این گروه صرفاً در راستای برنامه‌های آمریکا در این کشور عمل می‌کند.
بعد از سقوط طالبان فضای جدیدی در افغانستان پیش آمد در سال‌های اخیر شاهد هستیم که دوباره طالبان جان پیدا می‌کنند آهسته‌آهسته در نقاط مختلف شکل جدی‌تری می‌گیرد تا جایی که آمریکایی‌ها وادار می‌شوند که با طالبان مذاکره کنند و درنهایت در دو سال قبل تفاهم‌نامه دوحه را امضا می‌کنند و از اینجاست که مشروعیت منطقه‌ای و بین‌المللی، جایگاه سیاسی برخوردار می‌شود و با خروج نیروهای اروپایی به حملات خود در شهرهای مختلف شدت می‌بخشد.
در حال حاضر تقریباً شهرهای مختلف افغانستان را گرفته و به تسلط خود درآورده است.
آمریکایی‌ها مطرح می‌کنند که طالبان ۸۰ درصد قدرت را می‌خواهد و درحالی‌که خودشان به دنبال کسب قدرت مطلق در افغانستان هستند.
شعار طالبان امروز
طالبان اگرچه خودشان معتقد هستند، ما دیگر طالبان دهه هفتاد نیستیم بلکه رویکردشان در رابطه با زنان و مدرنیته، وسایل هنر و رسانه و اقلیت‌های مذهبی تغییر کرده است، اما اکثر کارشناسان به این اعتقاد هستند که طالبان فعلی همان طالبان قبلی هستند منتها با هوشیاری بیشتر سعی دارند با اغفال افکار، اذهان عمومی به قدرت دست پیدا کنند و در راستای پیش برد اهداف و برنامه‌های خودشان مثل گذشته عمل کنند.
در طرح امارت اسلامی مشارکت اقوام و مذاهب دیده نمی‌شود
چنان چه درگذشته نیز طالبان امارت اسلامی می‌خواستند و به دنبال امارت اسلامی بودند، حالا هم حرف طالبان همین است، این گروه امروز به دنبال مشارکت در قدرت نیست، در این طرح طالبان مشارکت اقوام و پیروان مذاهب چیزی دیده نمی‌شود.
طالبان علاقه به قدرت دارند
طالبان علاقه به قدرت مطلق دارند همه‌چیز را تصاحب کنند و طبق برنامه‌های خودشان عمل کنند. همچنان رفتاری که در شهرهای مختلف مشاهده شد، کوچ دادن مردم از خانه‌هایشان و ترس و تهدید به این ادعا بیشتر دامن می‌زند که طالبان همان رویکرد و برنامه قبل رادارند.
*امارت اسلامی که طالبان از آن سخن می‌گویند چیست؟
امارت اسلامی قبلاً یک‌بار در افغانستان از طرف طالبان به راه افتاده است، رهبر طالبان به‌عنوان امیر المومنین است و به شکل یک حاکمیت خلافتی در افغانستان بدون انتخابات، بدون مشورت که به ادعای خودشان قرار است این شورای حل و عقد متشکل از شخصیت‌های طالبانی که همه مجموعه‌های حکومتی زیر نظر این مجموعه خواهند بود. تشکیل می‌شود.
*وضعیت مردم افغانستان با توجه به اینکه از طرف دولت این کشور هیچ‌گونه حمایتی نمی‌شوند چگونه است؟
طبعاً در شرایط جنگی همه ابعاد زندگی مردم تحت تأثیر قرار می‌گیرد. آموزش‌وپرورش، بهداشت، اقتصاد فرهنگ و سیاست، به‌ویژه اقتصاد مردم، بیکاری به‌شدت روی مردم فشار می‌آورد، وضعیت اقتصاد حالت طبیعی ندارد. در همه حوزه‌ها متأسفانه مردم افغانستان تحت‌فشار هستند.
*آیند ه افغانستان را چطور می‌بینید، با حضور طالبان مردم چگونه می‌توانند این آینده را تغییر دهند؟
درباره آینده افغانستان یک افق روشن دیده نمی‌شود زیرا سرنخ تحولات افغانستان به دست آمریکایی‌ها است و شرایطی که متأسفانه با مدیریت آمریکایی‌ها صورت می‌گیرد، جریان‌ها و خود شخصیت‌های افغانستانی در برابر این وضعیت طرح و برنامه خاصی ندارند. حوزویان و نخبگان کشور هم در حال حاضر در انفعال به سر می‌برند.
راهکار تحول در مسائل افغانستان، حذف وابستگی آمریکا در این کشور
طبیعی است اگر ما بخواهیم افق روشنی در پیش رو افغانستان پدیدار شود و آهسته‌آهسته بتوانیم از این بحران خارج شویم، بایستی نخبگان افغانستان اعم از حوزوی و دانشگاهی، فرهنگی و اهالی رسانه میدان‌دار مدیریت تحول افغانستان شوند و با ایجاد نظم سازمان‌دهی در صفوف مردم وابستگی به آمریکا را کاملاً محو کنند.
یعنی دست رد به آمریکا و کشورهای غربی بزنند و خودشان با حضور درصحنه امور را به دست‌گیرند اگر شرایط همین‌گونه که ما می‌بینیم پیش برود و آمریکا به‌تنهایی جولان دهد و هرگونه که سیاستش ایجاد کند، اقدام کند فضای افغانستان قطعاً آینده نامطلوب و مبهمی خواهد داشت.
*نقش ایران در این زمینه چیست چقدر ایران می‌تواند در تحولات افغانستان کمک کند؟
جمهوری اسلامی ایران قطعاً می‌تواند نقش برجسته‌ای داشته باشد چنان چه که در زمان جنگ هشت سال دفاع مقدس مجاهدان افغانستان در کنار ایران بودند و در زمان حکومت مجاهدین در افغانستان ایران نقش برجسته‌ای داشته است.
نقش مؤثر ایران در جبهه مقاومت افغانستان در دو دهه اخیر
ایران وقتی بحث مقاومت شروع شد در کنار نیروهای مقاومت در افغانستان حضور داشت و سقوط طالبان فضای جدیدی ایجاد کرد که مرهون همکاری‌های جمهوری اسلامی ایران با جبهه مقاومت است.
آمریکایی‌هایی که ادعا می‌کنند ما آمدیم به افغانستان و تحولات جدید را به وجود آوریم و فضای دموکراسی خواهی را ایجاد کردیم ادعای کاملاً غلطی است، این مرهون حضور آمریکایی‌ها و تجاوز آمریکایی‌ها نیست بلکه مرهون کمک‌های جمهوری اسلامی ایران است، ایران در طول دو دهه اخیر در کنار دولت و مردم افغانستان حضور جدی داشت.
دولت افغانستان در مسئله تأمین امنیت و صلح این کشور از حمایت ایران استقبال نکرد
در مباحث تأمین صلح و امنیت ثبات و نظام قدرتمند به جمهوری اسلامی ایران فرصت داده نشد یعنی آمریکایی‌ها کارشکنی کردند، از طرف دولت و مردم افغانستان هم استقبال جدی صورتی نگرفت تا جمهوری اسلامی ایران با عنوان بازیگر منطقه‌ای، بلکه جهانی که دلسوز مردم افغانستان است و دلسوز حاکمیت افغانستان است، حداقل به خاطر امنیت کشور خودش در رابطه با تأمین امنیت افغانستان کار کند استقبال جدی و همکاری صورت نگرفت.
عدم حضور ایران در مسائل افغانستان، یکی از دلایل بحران این کشور است
در دو دهه اخیر جایگاه جمهوری اسلامی ایران را در مسائل افغانستان کاملاً خالی می‌بینیم، یکی از دلایل بحران در افغانستان تک‌تازی‌های آمریکا و مشکلات جدی در سطح افغانستان، عدم حضور جمهوری اسلامی ایران در عرصه مسائل افغانستان است.
طبیعی است که اگر بخواهیم در افغانستان صلح و ثبات برقرار شود، علاوه بر میدان‌داری شخصیت‌های خود افغانستان چه حقیقی و حقوقی، حوزوی، دانشگاهی و سایر اقشار، جمهوری اسلامی ایران با عنوان همراه و همسایه قدرتمند می‌تواند کمک خیلی جدی باشد.
خواست دشمنان ایران و افغانستان عدم حضور ایران در مسائل افغانستان است
در این اواخر و ارتباطاتی برقرارشده است اولین اجلاس مذاکره چندجانبه در تهران شروع شد اما در صورتی موفقیت امیر خواهد بود که جمهوری اسلامی ایران به‌رغم خواسته آمریکا، به‌رغم خواست دشمنان غربی در رابطه با مسائل افغانستان سهم بگیرد و دیپلماسی خود را فعال کند و از این حالت انفعال باید بیرون بیاید و افغانستان را در اولویت سیاست خارجه خود قرار دهد.
*راهکار حضور نخبگان افغانستانی در این روزها را بفرمایید؟
راهکار اصلی حرکت خود بزرگان است، این‌ها باید درباره مسائل افغانستان ورود داشته باشند و نقش ایفا کنند.
متأسفانه یکی از بخش‌های منفعل جامعه افغانستان حوزویان هستند
امروز یکی از بخش‌های منفعل جامعه افغانستان حوزه‌های علمیه است که در هیچ عرصه‌ای نمی‌بینیم که حوزویان نقش برجسته و تأثیرگذار داشته باشند، باید درصحنه حضور پیدا کنند و حرف بزنند و به‌اصطلاح موضع صریح بگیرند و جریان سازی کنند.
به دنبال این، در راستای جهت دادن افکار عمومی و جریان‌های سیاسی و دینی کار جدی کنند، امروز صحنه افغانستان خالی از هدایت فکری و فرهنگی از طرف علما است.
انقلاب فکری و فرهنگی در افغانستان با حضور علما و روحانیت امکان‌پذیر است
اگر علما از گذشته در دو دهه اخیر، از ابتدا حضور جدی داشتند کار می‌کردند قطعاً وضعیت افغانستان این‌گونه نبود.
ما اگر در افغانستان انقلاب مجدد فکری و فرهنگی بخواهیم از طریق علما و روحانیت امکان‌پذیر است و این‌ها می‌تواند خیلی تأثیرگذار در جامعه افغانستان باشد.
*آنچه در رسانه‌های معاند اسلام ناب در افغانستان و رسانه‌های مخالف جمهوری اسلامی ایران تبلیغ می‌شود ارتباط و حمایت ایران از طالبان است در این باره توضیح دهید؟
موضع جمهوری اسلامی ایران درباره افغانستان در حمایت از دولت و مردم این کشور بوده است.
اگرچه دشمنان دولت سعی دارند فرافکنی کنند و ایرانی‌ها را متهم به حمایت از ناامنی در افغانستان کنند.
علاوه بر مستنداتی که در این زمینه درباره حمایت نظام جمهوری اسلامی ایران از افغانستان وجود دارد، عقلا امکان‌پذیر نیست که ایران در این عرصه وارد شود، زیرا ناامنی در افغانستان باعث ناامنی در ایران می‌شود.
تشدید جنگ و خشونت باعث ایجاد معضلات در ایران می‌شود، شهر نیمروز وقتی به دست طالبان سقوط کرد، صدها و شاید هزاران پناهنده وارد ایران شدند، کجای این اتفاق به نفع ایران است.
مواضع جمهوری اسلامی ایران درباره کشورهای همسایه مبتنی بر اخلاق اسلامی است
گذشته از همه این مسائل من معتقد هستم مواضع جمهوری اسلامی ایران در رابطه با کشورهای پیرامونی و حتی دنیا مبتنی بر اخلاق اسلامی و دیانت است و قطعاً اخلاق اسلامی و دیانتی که جمهوری اسلامی ایران طی ۴۰ سال پای بند اخلاق و دیانت بوده است به‌هیچ‌وجه اجازه نمی‌دهد که در داخل خاک افغانستان خون بی‌گناهی ریخته شود، یا از جریان‌های داخلی در افغانستان حمایت کند که درگیری‌های داخلی توسعه پیدا کند. قطعاً به این باور نیستم و اعتقادی به این روند ندارم.
ایران مخالف سلطه بازور در افغانستان است
بارها سخنگوی وزارت خارجه ایران گفته است که موضعشان در حمایت از دولت افغانستان است و معتقد به مشارکت همه جناح‌ها در اداره کشور هست و مخالف به‌اصطلاح تسلط در افغانستان از راه زور است حتی در رابطه با گروه طالبان هم این موضوع را مطرح کرده است که اگر قرار باشد بازور سلطه پیدا شود ما مخالفیم بنابراین به‌هیچ‌عنوان جنگ را مشروع نمی‌داند جنگ را به‌هیچ‌عنوان مجاز نمی‌داند.
درنهایت گوش ما به فرمایشات امام خامنه‌ای رهبر انقلاب است و قطعاً ایشان نسبت به مسائل افغانستان نسبت به مسائل جهانی اسلام نگران‌تر از ماست و آگاه‌تر از ماست و قطعاً بیش از ما ایشان سعی می‌کند به نفع مردم افغانستان هر کاری می‌تواند صورت گیرد، اتفاق بیفتد و قطعاً ایشان با توجه به اشرافی که به مسائل اسلامی، دینی، سیاسی و موضوعات جغرافیایی و مکانی دارند منفعت بار ترین موضع را درباره مسائل افغانستان اتخاذ خواهند کرد و نظام جمهوری اسلامی ایران که تحت رهبری ایشان است طبق نظر ایشان عمل خواهند کرد.
گفتگو: زهرا حسینی
۱۳:۵۸ - ۱۴۰۰/۰۵/۲۶